ارتیشو

ارتیشو
 
کلیات گیاه شناسی
 


آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت می شود . رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند .آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد . اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد . کلمه Artichoke از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است .



آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد . آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن بحدود یک متر می رسد . برگهای آن پهن و دراز مانند برگهای کاهو است که برنگ سبز تیره است . در انتهای ساقه میوه آن که بشکل میوه کاج یا سیب فلس دار است مشاهده می شود .گلبرگهای آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد . برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها باز نشده و سفت و سبز باشد . هنگامیکه برگهای آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد . فصل آرتیشو معمولا ماههای فرودرین و اردیبهشت ( آپریل و می )است .


ترکیبات شیمیایی:

برگهای خوردنی آرتیشو در اینولین ، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine می باشد . سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرا را دارد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است . در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است :

انرژی     14 کالری
پروتئین     1/5 گرم
آب     86 گرم
مواد چرب     0/1 گرم
مواد نشاسته ای     5 گرم
کلسیم     22 میلی گرم
فسفر     40 میلی گرم
آهن     0/6 میلی گرم
سدیم     30 میلی گرم
پتاسیم     0 25 میلی گرم
ویتامین آ     40 واحد بین المللی
ویتامین ب 1     0/04 میلی گرم
ویتامین ب 2     0/02 میلی گرم
ویتامین ب 3     0/6 میلی گرم
ویتامین ث     5/2 میلی گرم
خواص داروئی:


آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت وسط آن است که بنام قلب آرتیشو معرو ف می باشد .


    کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند .
    ترشح صفرا را افزایش می دهد .
    از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند
    یرقان مزمن را درمان می کند .
    تقویت کننده بدن است .
    موجب دفع ادرار می شود .
    تب بر است .
    در درمان رماتیسم موثر است .
    یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.
    در درمان ورم روده موثر است .
    باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .
    نیروی جنسی را افزایش می دهد .
    کلیه و مثانه را گرم می کند .
    گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد .
    باعث هضم غذا می شود .
    بیماریهای کبدی را درمان یم کند .
    کلسترول خون را پائین می آورد .
    داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .
    سرگیجه را برطرف می کند .
    آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند .
    مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .
    در درمان میگرن موثر است .
    در برطرف کردن بیماری آسم اثر مفید دارد .
    نقرس را برطرف می کند .
    آرتیشو رگها را تمیز کرده و تصلب شرائین را درمان می کند .
    در برطرف کردن اگزما موثر است .
    در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید دارد .
    سموم بدن را دفع می کند .
    زخم های ریه و روده را درمان می کند .
    برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه کرده و به سر بمالید .
    برای برطرف کردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید .
    عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند .
    برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدار سه فنجان در روز استفاده کنید .



مضرات : آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند . اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده به صورت قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند .

طرز تهیه

طرزتهیه چای آرتیشو : برای تهیه چای آرتیشو ۱۰ تا ۱۵ گرم برگ خشک و ۲۰ تا ۴۰ گرم برگ تازه آنرا در یک قوری کوچک آب جوش دم کرده و پس از ۲۰ دقیقه آنرا صاف کنید و هروز یکی دو استکان میل فر مایید .

در ضمن آب آرتیشو نیز دارای خواص درمانی بوده و شیره  برگ آرتیشو یا کنگر فرنگی دارای املاح معدنی مختلف و سینارین است .

احتیاط : بهتر است زنان در طی دوره شیر دادن از مصرف آرتیشو خوداری نموده زیرا ترشح شیر را کاهش خواهد داد .