10 نکته شگفت انگیز از مریخ نورد کنجکاوی به روایت تصویر به مناسبت اولین سالگرد فرود موفقیت آمیز بر روی سیاره سرخ

درست یک‌ سال پیش همین امروز، پیشرفته ترین روبات مریخ نورد ناسا به نام «کنجکاوی» بر روی سیاره سرخ فرود آمد. کنجکاوی به خودی خود کلکسیونی از اولین‌هاست. شاید تنها خبر علمی که توانست به اندازه کنجکاوی خبرساز شود، کشف بوزون هیگز در سال 2012 میلادی باشد. کنجکاوی نتیجه سال‌ها تحقیق و  بررسی دانشمندان و محققین ناسا در زمینه‌های گوناگون علمی از زیست شناسی گرفته تا روباتیک است. حال در این مطلب سعی داریم ده مورد از شگفت‌انگیزترین مواردی که توسط این روبات بر روی مریخ به انجام رسیده است را با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم.

1- هفت دقیقه مرگبار

کنجکاوی اولین مریخ نورد ساخته شده توسط انسان است که می‌تواند به طور خودکار و با استفاده از موتورهای جت خود بر روی سطح مریخ فرود آید. یکی از نام‌های جالبی که دانشمندان ناسا بر روی این روبات گذاشته‌اند «هفت دقیقه مرگبار» است. علت انجام این نام‌گذاری نیز تاخیر زمانی 7 دقیقه‌ای برای ارسال اطلاعات از مریخ به زمین و بالعکس است. در طی هفت‌ دقیقه‌ای که قرار بود این مریخ نورد بر روی مریخ فرود آید، دانشمندان ناسا هیچ اطلاعی از وضعیت کنجکاوی نداشتند و همین موضوع باعث شد که در طی آن هفت دقیقه کل مجموعه ناسا لحظات پر التهابی را تجربه کنند.

2- اولین تصاویر ارسالی به زمین توسط کنجکاوی

این، اولین تصویری است که مریخ‌نورد کنجکاوی بلافاصله پس از فرود بر روی مریخ به زمین ارسال کرده است. ارزش علمی و تحقیقی این تصویر چندان زیاد نیست ولی به گفته ناسا، این تصویر یکی از ارزشمندترین تصاویر ارسال شده توسط این مریخ نورد است، زیرا بلافاصله پس از فرود بر روی مریخ به زمین ارسال شده است. در پس زمینه تصویر لبه‌های دهانه گیل، همان‌جایی که کنجکاوی در آن فرود آمده، مشهودند.

3- بنگ بنگ!

همانطور که در این تصویر مشاهده می‌کنید، کنجکاوی بر روی یک سنگ مریخی هدف گیری کرده تا با استفاده از لیزر موجود در بازوی مکانیکی خود به نام ChemCam که برای نمونه برداری از سطح سیاره سرخ ساخته شده است، برای اولین بار به امتحان کردن تجهیزات خود بپردازد. این بازوی مکانیکی مجهز به یک لیزر قدرتمند است که می‌تواند در 10 ثانیه بیش از سی بار از خود پرتو قدرتمند ساطع کند. و همین اتفاق در مورد این سنگ میز به وقوع پیوست. پس از انجام چندین و چند آزمایش مشابه، محققان ناسا متوجه شدند که علایمی از سنگ گچ در داخل برخی سنگ‌های مریخی وجود دارند. وجود سنگ گچ در این سنگ‌ها نشانه خوبی است مبنی بر اینکه روزگارانی در این سیاره خشک، آب وجود داشته است.

4- کشف اولین مورد از جریان داشتن آب بر روی سطح شنی

این عکس، شهریورماه گذشته توسط کنجکاوی به زمین ارسال شده است. در تصویر بالا، گودال شنی را مشاهده می‌‌کنید که شکل و شمایل آن نشان می‌دهد که قبل از خشک شدن کامل این سیاره، جریان آبی با عمق تقریبا دو متر برای سال‌ها در این گودال وجود داشته است. این کشف، یکی از بزرگترین کشفیات صورت گرفته توسط بشر بر روی سیاره سرخ است.

5- مریخ، شبیه به هاوایی است

مهرماه سال گذشته، کنجکاوی برای اولین بار سعی کرد از ابزار اشعه ایکس خود برای کاوش و آنالیز خاک مریخ استفاده نماید. نتیجه این آزمایش بسیار شگفت‌انگیز بود، زیرا مواد معدنی موجود در خاک مریخ، ترکیبی از مواد معدنی و سنگ‌های آتشفشانی بودند که درست شبیه به خاک منطقه هاوایی است که در ایالت آلوها در آمریکا قرار دارد.

6- اولین حفاری توسط یک روبات زمینی در یک سیاره دیگر

کنجکاوی، اولین روباتی است که توانسته برای اولین بار بر روی یک سیاره دیگر به عملیات حفاری بپردازد. در تصویر بالا، یک حفره به عمق 2.5 اینچ را مشاهده می‌کنید که توسط این روبات بر روی سطح مریخ حفاری شده است.

7- مریخ، روزگارانی می‌توانسته میزبان حیات بوده باشد

در تصویر بالا، پودر سنگی را مشاهده می‌کنید که توسط لیزر موجود در بازوی کنجکاوی به این شکل درآمده است. این پودر سنگ حاوی سولفور، نیتروژن، اکسیژن، فسفر و کربن می‌باشد که برای زنده نگهداشتن میکروب‌ها کافی هستند. این بدان معنی است که حداقل اکنون می‌دانیم که روزی روزگاری مریخ، میزبان موجودات زنده بوده است.

8- حیات گسترده، اما به طور بالقوه

پس از آنالیز کردن پودر سنگی که حاوی عناصر مورد نیاز برای حیات بود، این بار یک شگفتی دیگر توسط کنجکاوی به ثبت رسید. تنها چند روز پس اعلام خبر پودر سنگ، ناسا اعلام کرد که شواهد بسیار دقیقی از حضور آب در گذشته‌های دور در مریخ یافته است. در تصویر بالا کنجکاوی در حال عبور از منطقه‌ای است که به گفته دانشمندان ناسا، می‌توان رگه‌های عبور آب از آن‌را مشاهده نمود. ناسا این عکس را برای اثبات ادعای خود منتشر نموده است.

9- تصویر پانورامای 1 میلیارد پیکسلی از مریخ

اگر به خاطر داشته باشید، چندی پیش در زومیت در مورد تصویری چهار میلیارد پیکسلی که توسط کنجکاوی به زمین ارسال شده است، نوشتیم. این عکس، ترکیبی از 400 عکس گرفته شده از مریخ توسط مریخ نورد کنجکاوی است که به وسیله دو دوربین متصل به بازوی این روبات گرفته‌ شده‌اند.

10- رویداد فاجعه بار در مریخ

اکنون دیگر مطمئنیم که در روزگاران گذشته، مریخ نیز میزبان حیات بوده است. اما چه بلایی بر سر این سیاره زیبای سرخ آمده است؟ بنا به اکتشافاتی که توسط کنجکاوی صورت گرفته، اکنون می‌دانیم که مریخ 4 میلیارد سال پیش دارای جوی پر از گازهای مورد نیاز برای بقای موجودات زنده بوده است. اما در مورد اینکه دقیقا چه اتفاقی برای جو مریخ رخ داده است هنوز مشخص نیست. ناسا به دو فرضیه قوی در این مورد اشاره می‌کند: جو مریخ یا به دلیل فوران‌های پی در پی و بیش از حد آتشفشان‌ها نابود شده و یا به دلیل یک برخورد سهمگین فضایی به طور کامل از بین رفته است.

نظر شما در مورد این تصاویر شگفت انگیز چیست؟

تشکیل «V» کهکشانی با تلفیق 2 مجموعه ستاره

تلاقی دو کهکشان درخشان و روشن در شمال صور فلکی زرافه، تصویر «V» شکلی از ستارگان را در آسمان پدید آورده است. این «V» کهکشانی که 2184 IC نام دارد مانند یک فلش به سمت زمین قرار گرفته است. بنابراین تصویر این دو کهکشان از کره خاکی ما مانند دو رشته باریک و بلند درخشان در دو مسیر مختلف مشخص است. به گفته کارشناسان چند ستاره نوک این «V» قرار گرفته‌اند و توده​های گاز و غبار و ستارگان درخشان در امتداد اضلاع «V» به دو طرف رفته‌اند که همگی آن‌ها تحت‌تاثیر جاذبه داخلی کهکشانی مستحکم و فشرده باقی مانده‌اند. نکته جالب توجه این است که نیروی جاذبه مرکزی هیچ یک از این دو کهکشان سبب برهم خوردن نظم دیگری نمی‌شود و همین امر موضوعی است که کارشناسان فضایی را به تحقیق وا داشته است.

به نقل از روزنامه ایران

تقویم نجومی ایران

چندی است که با تلاشهایی که اعضای موسسه اواستار انجام داده اند وب سایت بسیار مفیدی بر مبنای اطلاع رسانی وقایع نجومی ، با نام "تقویم نجومی ایران" افتتاح شده است. این وب سایت که آدرس آنhttp://www.iranalmanac.ir/ می باشد چند ماهی است رسما کار خود را اغاز نموده است

شما میتوانید وقایع نجومی در تاریخ های مختلف مانند مراقبه ها و مقابله ها، اختفاها و... را از طریق این وب سایت بررسی نمایید و همچنین از پیشنهاد های رصدی این وب سایت که بر اساس اسمان هفته تعیین میشود نیز بهره مند شوید

همچنین وقایعی همچون نشست ها و جلسات مهم نجومی نیز دراین سایت نمایش داده شده و بر اساس تاریخ اطلاع رسانی میشوند

در کنار تمام اینها شما میتوانید با عضویت در این تقویم وقایع نجومی مورد نظر خود را نیز ثبت نموده و در معرض دید بقیه کاربران و بازدید کنندگان قرار دهید

آسمون دلتون پرستاره

تلسکوپ

تلسکوپ، واژه ای پر از راز و رمز برای کسانی که فقط نام آنرا شنیده اند و وسیله ای حیاتی برای آنهایی که دل درگرو آسمان بخشیده اند. آری، تلسکوپ وسیله ایست برای رصد اجرام سماوی به صورت بزرگتر و واضح تر. در این ابزار به طور کلی، پرتوهای موازی نور که از یک فاصله بسیار دور(سیاره، سحابی، کهکشان و...) می آیند توسط یک آینه یا عدسی همگرا می شوند که به وسیله یک عدسی دیگر(عدسی چشمی) تصویر ایجاد شده را میتوان رصد نمود.

از نظر لغوی واژه تلسکوپ از ترکیب دو واژه یونانی تشکیل شده است؛ یکی "Tele " به معنی دور و"skopein"  به معنی دیدن یا نگاه کردن. برخلاف تصور عامه که ابداع تلسکوپ را از به منجم ایتالیایی گالیله نسبت میدهند، داستان ساخت ابزارهای اپتیکی اینگونه را باید در شهر میدلبورگ هلند جویا شد. جایی که در سال 1608 لیپرشی عبنک ساز روزی به طور اتفاقی فهمید که اگر یک عدسی را درفاصله ای دور از چشم وعدسی دیگر را در فاصله نزدیک چشم قرار دهد واز میان آندو به جسمی دور نگاه کند آن جسم بزرگتر دیده خواهد شد.البته هدف این عینک ساز از ابداع این وسیله معقوله های نظامی بود اما این گالیله بود که برای اولین باز این این سازو کار برای رصد آسمان استفاده نمود. رصدی که سیاره مشتری را به گوژپشت منظومه شمسی مبدل نمود و زحل را سیاره گوش دار معرفی کرد. آغاز راهی طولانی و پرفراز و نشیب در راه رصد آسمان بی کران و بکارگیری اپتیکهای رصدی برای کنکاش کیهان.

ساختار طراحی تلسکوپ، نوع ساز و کار برای متمرکز شدن نور را مشخص میکند. برخی تلسکوپها (شکستی ها) از عدسی و انواع دیگر(بازتابی ها یا نیوتنیها) از آینه برای این منظور استفاده میکنند. البته تلسکوپهای اشمیت کاسگرین و ماکستوف از ترکیبی از آینه و عدسی برای این منظور استفاده میکنند. 

نامگذاری اجرام اعماق فضا

برخی اجرام غیرستاره ای از جمله کهکشانها و سحابی ها عناوین رایجی دارند که اغلب کاشفان آنها، بر آنها نهاده اند(مانند ستاره برنارد) و یا به نام صورت فلکی که جرم در آن قرارداده شده است نامگذاری شده اند مانند کهکشان آندرومدا که در صورت فلکی آندرومدا قرار دارد.

ولی برخی دیگر با یک شماره و یک یا چند حرف انگلیسی مشخص میشوند. در سال 1774 شارل مسیه فرانسوی(1730-1817) فهرستی شامل 45 جرم آسمانی منتشر کرد و طی یک دهه بعد از آن به تدریج به آنها افزود تا در نهایت به 110 عدد رسید. نام هریک از اجرام موجود در این فهرست متشکل از حرف M(حرف اول نام مسیه) و یک عدد به دنبال این حرف است. 

یعنی اگر به جرمی برخوردید که با M87مشخص شده بود این یعنی این جرم 87امین جرم در جدول اجرام مسیه است.

نام بسیار دیگر از اجرام سماوی متشکل از حروف NGC و یک عدد به دنبال ان است مثلا NGC2654.

این طرز نامگذاری در فهرستی که توسط ستاره شناس دانمارکی، جان لودویک دریر(1926-1852)منتشر شد، معرفی شده است. این حروف مخفف New General Catologue است که به معنای فهرست عمومی نوین است.

نوع دیگری هم دسته بندی وجود دارد که به ICمعروف است که مخفف Index Catologue یا فهرست شاخص است.

روزهای هفته در ایران باستان بر اساس علم نجوم

در ایران باستان روزهای هفته، بر اساس علم نجوم زیبای انتخاب میشدند.

جالب تر از آن مطابقت نامهای فارسی و لاتین است که در زیر به بررسی روزهای هفته ایران باستان و مقایسه جزئی با روزهای لاتین میپردازیم

کیوان شید= شنبه:saturday= saturn+ day

نخستین روز هفته به نام کیوان شید نامگذاری شده است که تشکیل شده است از کیوان + شید .

کیوان یا زحل بعد از مشتری بزرگترین سیاره شمرده میشود . 

شید نیز به معنی نور و روشنایی است و از خورشید می آید. از این رو روز نخست ایرانی حکایت از سیاره روشن و نورانی را دارد .

مهر شید= یکشنبه sunday= sun+ day

روز دوم از هفته مهر شید است که مهر آن همان خورشید در مکتب میترایی است . مهر برگرفته شده از آئین هفت هزار ساله میترایی است . مهر همچنین ایزد عهد و پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود . نامگذاری این روز به مهرشید حکایت از تعهدی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به حساب می آمده است . شید نیز به معنی روشنایی و نور است و از خورشید می آید.

مه شید= دوشنبه: monday=moon+day

مه بر گرفته شده از ماه است که این نیز از آیین میترایی کهن ایرانی آمده است . خورشید و ماه از تندیسهای آئین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است . سومین روز هفته در ایران باستان به نام این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مه شید به معنی ماه روشن و نورانینام گذاشتند .

بهرام شید= سه شنبه: Tuesday=Tues(mars)+day

بهرام برگفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است و از یکسو نام ستاره مریخ است . بهرام ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است که خداوند یکتا)اهورامزدا(نیروی هایش را برای اجرا در بین افراد بشر بین ایزدان) فرشتگان(خود تقسیم نموده است تا آنان آنرا برای مردمان پیاده کنند . از این رو بهرام ایزد پیروزی نامیده شده بوده است و چهارمین روز هفته به نام روز پیروزی روشنایی بر تاریکی و غلبه انسان بر بدی ها و اهریمن نامگذاری شده است .

تیر شید=چهارشنبه:  Wednesday= wednez(mercury)+day

تیر برگرفته شده از تیشتر پهلوی است . نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده اند و اینگونه می پنداشته اند که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد . در کل این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار برای حفظ طبیعت نامگذاری شده است .

اورمزد شید= پنجشنبه:  Thursday= Thurs(jupiter)+day

اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همه حاکی از قدرت و توانایی پروردگار است . این نام از واژه های پهلوی ارمزد - هرمزد - اورمزد - هورمزد - اهورامزدا - مزدا گرفته شده است . از این رو پنجمین روز هفته به نام روز روشنایی خداوند نامگذاری شده است . از این رو این واژه هنوز به گونه ای دیگر درشبهای جمعه برقرار است و هنوز تصور مردمان ما بر این است که شبهای جمعه روز ارتباط با خداوند و فوت شدگان است .

ناهید شید =آدینه: Friday=Fri(venus)+day

ناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که ایزد آب قرار گرفته است . در اوستا آناهیتا به صورت دوشیزه ای بسیار زیبا - قدی بلند و اندامی تراشیده نام نهاده شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا ناهید است . در کل روز جمعه روز روشنایی آب و مظهر بخشندگی و عنایت پروردگار نامگذاری شده است .

روش های رصد با دوربین های دوچشمی نجومی نیمه سنگین

در دنیای نجوم دوربین های دوچشمی به عنوان اپتیکهای فوق العاده ای برای آغاز نجوم و ابزارهای مناسبی برای تکمیل رصد منجمان کارکشته مدنظر هستند. دوربینهایی که با بزرگنمایی متوسط  و میدان دید فوق العاده، منجم را قادر میسازند تا اجرام گسترده ای همچون خوشه پروین و یا خوشه کندوی عسل را به راحتی رصد نمایند.

برای رصد با دروبینهای دوچشمی بهترین راه سوار کردن آنها بر سه پایه های مناسب و مستحکم است. البته اغلب دوربینهای دوچشمی با یک واسطه که اغلب باید جداگانه خریداری شود به سه پایه نصب میشوند(به جز دوربین های سنگین مانند 80*20 و 100*25 که رابط سه پایه روی آنها سوار شده است)

تصویر زیر را ببینید:

اما برای رصد با دوچشمی ها، همواره سه پایه دم دست نیست و در حقیقت بسیاری از منجمان برای رصد با دوربینهای نیمه سنگین از سه پایه استفاده نمیکنند. راه حلهای آسان تری نیز برای این کار وجود دارد.

عنصر مهم در نگه داشتن دوربین دوچشمی در هنگام رصد بازوها و آرنج شماست و در صورتی که ثابت شود، نقش همان سه پایه را بازی میکند.

روش اول( آرنج روی زانو):

روی زمین بنشینید، یکی یا هرودو زانوی خود را خم کنید و بازوی خود را روی آن قرار دهید وحال رصد کنید. این کار در حقیقت دو نتیجه مثبت برای شما دارد؛ اول اینکه به خاطر وزن دوربین که اغلب کم هم نیست دست شما خسته نمیشود و رصد شما به خاطر خستگی ناقص نمی ماند و دوم اینکه با ثایت نگه داشتن دوربین تصویر دقیق تر و کم لرزش تر دیده میشود! چه از این بهتر؟!

روش دوم( آرنج ثابت):

روش دوم عینا مانند روش اول است با این تفاوت که شما از چیزی بجز زانو برای رصد بهره می برید. تیزی آرنج همواره زانوها را پس از چند دقیقه به درد می آورد و از این گزشته برخی اوقات به خاطر بالابودن سوژه رصدی مورد نظر در آسمان نمیتوان با قرار دادن آرنج بر زانو به ارتفاع مورد نیاز برای رصد رسید از اینرو میتوانیم آرنج خود را بر جای دیگری قرار دهیم مانند دیوار، میز، خودرو و یا حتی شانه دستتان! در این حالت به خاطر کشیدگی کمتر عضلات سرشانه خستگی دیرتر از حالت اول به سراغ شما می آید.

البته از یاد نبرید این روشها تنها برای دوربینهای نیمه سنگینی نیست و شما تقریبا بالاجبار برای رصد بدون لرزش دوربینهای سبک شکاری نیز باید از این روشها بهره ببرید.

تکنیکی برای رصد اجرام خیلی کم نور پشت تلسکوپ

بسیاری اوقات، اجرام پشت تلسکوپ بقدری کم نورند که پشت چشمی تلسکوپ محو هستند و براحتی دیده نمیشود. یکی از معروفترین این سوژه ها ماه نو است.

در میان منجمان تکنیکی وجود دارد که به مشخص تر شدن این اجرام کم نور و محو کمک میکند. یکی از این تکنیکها، ضربه زدن به چشمی در حین رصد است.

نحوه کار:

جرم مورد نظر را به توجه به اطلاعاتی که از آن دارید(مکان قرارگرفتن آن از روی نقشه ها و...)، در چشمی قرار دهید.شاید اینجا بپرسید ما که جرم را نمیبینیم پس چگونه آن پشت چشمی بیاورید؟ برای پیداکردن اجرام ما همواره از ادرسهایی استفاده میکنیم که حول و حوش جرم را برای ما مشخص میکنند و ما اینگونه اجرام را می یابیم. در یاد داشته باشید از چمشی هایی با فاصله کانونی بالا استفاده کنید مثل 25 یا 28(بسته به تلسکوپتان فرق میکند اما همین چشمی ها برای هرتلسکوپی تقریبا مناسب است). درون چشمی نگاه کنید، در هنگامی که چشمیتان پشت چشمی تلسکوپ است، با انگشتتان یک ضربه ارام به شچمی بزنید، با اصابت ضربه تصویر کمی لرزش پیدا میکند و جرم کم نور و محو ما مشخص تر میشود و میتوان آنرا رصد نمود.

این تکنیک یکی از معروف ترین تکنیک ها برای رصدگران و شکارچیان ماه است.

فضاپیمای ویجر 1 ناسا وارد فضاهای بیرونی منظومه شمسی می شود

فضاپیمای ویجر 1 ناسا وارد فضاهای بیرونی منظومه شمسی شده است که دانشمندان بر این باورند با گذر از این منطقه، ویجر وارد فضای میان ستاره ای میشود و از منظومه شمسی خارج میشود.

دانشمندان به این منطقه به خاطر ذرات باردار فراوان موجود، "بزرگراه مغناطیسی" میگویند. علت این نامگذاری این است که خطوط میدان مغناطیسی منظومه شمسی به خطوط میدان مغناطیسی میان ستاره ای متصل میشوند. این ارتباط، ذرات کم انرژی موجود در هیلوسفیر (حبابی از ذرات باردار که خورشید به اطراف میدمد) را باردار میکند، این ذرات، ذرات پرانرژی بیرون منظومه شمسی را وارد سامانه خورشیدی ما میکنند. تا قبل از رسیدن به این منطقه ذرات باردار در هرطرف بالا و پایین میپرند و هنگامی که وارد این منطقه میشوند، درست مانند این است که درون جاده ای افتادند و همگی نظم میگیرند.

نقشه آسمان آذرماه