بعضى ها با حقوق کارمندى ، پز مهندسى مى دهند… که نتیجه اش پیدایش بحران در معیشت خانواده و فرد است.
سست شدن پایه هاى نهاد خانواده ، گاهى در اثر همین مسایل مادى و اقتصادى است و آغاز آن هم چه بسا از امور جزئى و بى اهمیت است و سر از بحران در مى آورد.
خرد یا هوس ؟
ثروت و امکانات ، براى تامین رفاه معیشتى و آرامش روحى و سکون خاطر است و نباید گذاشت به مایه تشنج و ماده اختلاف تبدیل شود.
به کار گیرى عقل و تدبیر در تنظیم اقتصادى خانواده ، ایجاب مى کند که از چشم و هم چشمى و رقابت هاى کمر شکن یا حسادت هاى خانمان برانداز، پرهیز کنند و اجازه ندهند هوس به جاى عقل بنشیند و صفاى زندگى را از میان بردارد.
قناعت یکى از شیوه هاى خردمندانه در مصرف و خرج است .
به تعبیر حضرت على (علیه السلام ): قناعت ، ثروتى پایان ناپذیر است .
نقطه مقابل قناعت و میانه روى و اعتدال اقتصادى ، ولخرجى و اسراف است که هم ناسپاسى به نعمت هاى خداست ، هم زمینه ساز بروز فقر و تنگدستى است و هم هدر دادن امکانات است که نابخردانه است . خرج هاى اسرافکارانه هرگز ستوده نیست و کسى که خردمند باشد ، کس دیگر را بر ولخرجى نمى ستاید ، بلکه ملامت هم مى کند و اگر هم کسى در اثر اسراف و تبذیر و ریخت و پاش به فقر و افلاس کشیده شد ، دل کسى بر او نمى سوزد و جاى ترحم نیست ، چرا که هر چه کرده خود کرده است .
این مضمون کلام امیر المومنین (علیه السلام ) است که فرموده است : اسرافکار را واگذار که نه بخشش او ستایش انگیز است ، نه تنگدستى اش ترحم انگیز.
تجمل گرایى ، بیش از آنکه راحتى بیاورد ، ناراحتى مى آفریند و به جاى آرامش ، زندگی ها را دستخوش آشفتگی ها و زلزله هاى ویرانگر مى سازد. در وراى بسیارى از چهره هاى به ظاهر شاد و شنگول طبقات مرفه و تشریفاتى ، غمى سنگین و اضطرابى دایمى نهفته است .
کیست که نداند درون این گونه خانواده ها که با هم به رقابت و چشم و هم چشمى پرداخته اند ، چه مصیبت ها و مشکلات و کدورت ها پنهانند که گاهى هم سرباز کرده و به بیرون درز مى کنند!…
نه اسراف ، نه بخل
مدیریت اقتصادى خانه ، نیازمند ایجاد توازن در دخل و خرج و به کار گیرى عقل و مصلحت به جاى هوس و اسراف و تبذیر است . در این مسئله ، زن و مرد سهیم و شریکند ، و باید براى رسیدن به سطح معتدل در معیشت ، همکارى داشته باشند و بکوشند ، نگذارند مسایل مالى در زندگى مشترک ، عواطف انسانى و مهر و صفا را تحت الشعاع قرار دهند.
حرکت در مرز تعادل دشوار است . مواظبت بر اینکه نه گرفتار بخل و امساک شود و نه در دامن اسراف و ولخرجى بیفتد، هوشیارى و منطق مى طلبد. برخى به عنوان اینکه باید قناعت کرد و حسابگر بود ، بر خانواده خود سخت مى گیرند و گاهى حق آنان را هم تضییع مى کنند. برخى هم به عنوان اینکه باید دست و دل باز و بخشنده و کریم بود ، مال خود را هدر مى دهند و ولخرجى مى کنند.
حضرت امیر (علیه السلام ) در سخن حکیمانه اى به رعایت مرزى معتدل میان این افراط و آن تفریط دستور مى دهد و مى فرماید:
بخشنده باش ، ولى نه ولخرج و اسرافکار، و اندازه گیر باش ، ولى نه سختگیر و بخیل .
